Lời Bài Hát: Chiếc Áo Nàng Sa Rết (Tân Cổ), Viết Tiếp Câu Chuyện Nàng Sa Rết…
Khu chiêu tập chị Néang Nghés vươn lên là điểm sinh hoạt văn hóa của đồng bào dân tộc bản địa thiểu số Khmer
Vùng đất phương pháp mạng
Ngày nay, trên cánh đồng đụn Xóp Khmóch, đối lập chùa Xre Bưng (xã Ô Lâm, thị xã Tri Tôn), khu tuyển mộ liệt sĩ Néang Nghés khá nổi bật. Ngoài phần mộ chủ yếu được kiến tạo trang trọng, xung quanh lát đá granit, khuôn viên khu vực mộ được thiết kế theo phong cách như một khu dã ngoại công viên nhỏ, gồm cây xanh, ghế đá để đồng bào DTTS vào vùng cho sinh hoạt, nghỉ ngơi ngơi. Đây là địa chỉ đỏ, là niềm từ bỏ hào của đồng bào DTTS Khmer vùng Bảy Núi.
Bạn đang xem: Lời bài hát: chiếc áo nàng sa rết
Thời điểm này, ngụy quyền tăng mạnh xây dựng lực lượng, gia tăng quân số nhằm mục tiêu đối phó lực lượng biện pháp mạng. Đầu năm 1962, ngoài lực lượng dân vệ, bạn trẻ chiến đấu vũ trang, địch còn tăng tốc cho Tri Tôn 3 đại đội quân nhân bảo an, đóng ở những xã Ô Lâm, Lê Trì, Cô Tô, Lương Phi cùng Châu Lăng; tăng cường thêm 2 đại đội biệt hễ quân đóng góp ở khu vực đồng tràm Lương An Trà, đồn Lò gạch men và những đồn ở ba Chúc để hành quân càn quét, cung ứng cho việc xây dựng ấp chiến lược.
Người đàn bà kiên trung
Bằng các thủ đoạn gom dân tàn bạo, địch vẫn lấn chiếm số đông vùng giải phóng tất cả dân ở những xã: Ô Lâm, An Tức, Lương Phi với Lê Trì. Các cán bộ, đảng viên không bám được dân phải trở ra căn cứ. Các cơ quan liêu của thức giấc ủy từ bây giờ cũng dời trường đoản cú đồng tràm Lương An Trà về núi lâu năm (Ô Tà Sóc) hoạt động. Tuy nhiên song đó, lãnh đạo các địa phương tập trung chống phá địch lập ấp chiến lược bằng cả 3 lực lượng, quân sự, bao gồm trị và binh vận.
Tháng 3/1962, thị trấn ủy Tri Tôn phát động cuộc đấu tranh phệ có hàng chục ngàn quần bọn chúng xã Núi Tô, Ô Lâm tham gia, gồm cả sư sãi, à cha kéo vào quận lỵ Tri Tôn chống chọi chống địch bắn phá, túa nhà, gom dân. Đoàn biểu tình của xóm Ô Lâm bởi chị Néang Nghés tổ chức và lãnh đạo nhân dân kéo tới dinh Quận trưởng Tri Tôn. Với khí phách hiên ngang, khẳng khái, chị Néang Nghés đang dùng rất nhiều lời lẽ sắc bén cơ mà chân thành, tất cả tình, có lý, được quần chúng và cả chiến binh của địch tận hưởng ứng, đồng tình, khiến cho tên Quận trưởng lúng túng, buộc lòng hứa hẹn hẹn mang lại qua. Cuộc chiến đấu giành chiến thắng lợi, chị Néang Nghés được quần bọn chúng thêm tin yêu, còn quân địch càng căm tức, quyết kết tội chị cho bằng được.
Nguồn cảm giác bất tận
Chị Néang Nghés hy sinh khi mới 20 tuổi, lứa tuổi giới trẻ đang tràn trề sức sống. Chị nằm xuống, tuy vậy khí tiết giải pháp mạng vẫn hiên ngang, càng làm cho sôi sục thêm ý chí căm thù bầy ác ôn của đồng bào DTTS Khmer. Cảm phục chị, ông Chau Sek và Chau Yết đã cần sử dụng tầm vông và đệm bàng làm cái cáng, lén quấn thi thể chị mang ra lô Xóp Khmóch, đối lập chùa Xre Bưng chôn cất. Huyện ủy Tri Tôn đã tổ chức triển khai lễ truy điệu Néang Nghés trọng thể. Túng thiếu thư huyện ủy tuyên dương công sức và phát đụng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân huyện Tri Tôn tiếp thu kiến thức tấm gương hy sinh cao cả, oanh liệt của chị, tuyên ba công dìm Néang Nghés là đảng viên thừa nhận của Đảng.
Phó quản trị UBND thị trấn Tri Tôn trằn Minh Giang mang lại biết, là người phái nữ DTTS Khmer thứ nhất của An Giang được phong tặng danh hiệu nhân vật lực lượng vũ khí nhân dân, chị Néang Nghés là hình tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của tình cấu kết gắn bó keo dán giấy sơn giữa dân tộc Kinh - Khmer. “Tên tuổi và tấm gương chiến đấu hy sinh của chị Néang Nghés vẫn còn mãi với quê nhà Tri Tôn cùng sống mãi trong tâm mỗi bọn chúng ta” - ông Giang nhấn mạnh.
Xem thêm: Den pin doi dau trung quoc chất lượng, giá tốt, den pin doi dau trung quoc
Vừa qua, thị trấn ủy, HĐND, UBND, UBMTTQVN huyện Tri Tôn đã trang trọng tổ chức đáng nhớ 60 năm ngày quyết tử của nữ anh hùng Néang Nghés (10/2 âm lịch). Mẩu chuyện về tấm gương oách hùng của chị ấy vẫn được ghi nhớ với viết tiếp…
Trải qua gần nửa cố kỷ, nhưng mà hình tượng nàng Sa Rết xinh đẹp, kiên định trong ca khúc loại áo người vợ Sa Rết vẫn còn đó sống mãi trong tâm địa nhiều người xem.
 |
Ai là đàn bà Sa Rết ?
Năm 1968, bài ca Chiếc áo cô gái Sa Rết bởi vì nhạc sĩ kiêm nhà văn Trình Minh Trị, Trưởng đoàn văn công An Giang (sau này là phó ban Tuyên giáo tỉnh An Giang) sáng tác ký kết tên Trình Minh, biểu diễn nhiều nơi trong sương lửa chiến tranh đã được bộ đội, chiến sĩ, người dân mến mộ. Bà Trần Thị Yểm (nay đã 63 tuổi), từng lưu diễn trong Đoàn văn công An Giang, nhớ lại ca khúc ấy khi diễn dưới hình thức ca múa kịch dài độ 25 phút. Bà nói ca khúc này phải kết hợp với múa mới diễn tả được loại hay của bài bác hát. Khơi gợi lại chuyện xa xưa, đột ngột bà cất tiếng hát: “Nàng Sa Rết ơi. Từ thọ xa vắng anh nhớ phum nhớ nàng. Chú ý ngọn núi Tô mà anh như thấy Sa Rết đang ngồi dệt tơ. Gặp sông lòng nhớ suối. Gặp em anh nhớ buổi bọn chúng mình giã gạo dưới ánh trăng đêm nào...”.
Sinh thời, Trình Minh viết nhiều bài bác hát nhưng ca khúc Chiếc áo thiếu phụ Sa Rết để lại ấn tượng trong thâm tâm công chúng. Sau đó, vợ chồng Thanh Điền - Thanh Kim Huệ biên soạn lại thành bài bác vọng cổ lưu diễn nhiều tỉnh nam giới bộ được đông đảo khán giả ái mộ.
Nhưng người vợ Sa Rết là ai? Rất nhiều suy đoán về cô gái Sa Rết theo nhiều hướng khác nhau. Nhưng theo chị Yểm thì nàng Sa Rết trong ca khúc được lấy cảm hứng từ Néang Nghés, một cô bé trẻ người Khmer rất đẹp, sinh trưởng ở làng mạc Ô Lâm, H.Tri Tôn, An Giang. Lịch sử An Giang ghi nhận Néang Nghés, sinh năm 1942, nguyên cửa hàng xã Ô Lâm, tham gia cách mạng cùng bị địch bắt. Bị tra tấn dã man, bị cắt vú, bị cắt tai... Nhưng chị kiên định ko khai báo. Cuối thuộc địch đã giết chết chị, cơ hội chị bước vào tuổi 20.
Theo bà Yểm, ca khúc nữ giới Sa Rết thì phần kết có thay đổi, tất cả hậu hơn, đó là nàng Sa Rết ko chết mà sống thuộc người yêu.
Chết danh với bạn nữ Sa Rết
 |
Năm 1968, cô nàng Trần Thị Yểm bước vào tuổi 16. Với dáng vóc thanh mảnh, đôi mắt đen lúng liếng, gương mặt thanh tú, mái tóc dài óng ả, Yểm đã được ông Trình Minh chọn vào vai bạn nữ Sa Rết vào những lần lưu diễn ca múa kịch Chiếc áo bạn nữ Sa Rết. Với từ ấy, Yểm chết danh thuộc nhân vật, đi đâu người ta cũng gọi là chị em hay thanh nữ Sa Rết. Nhắc lại chuyện xưa, bà cười: “Giờ tôi đã bước qua mặt hàng 60 rồi, đã là bà già Sa Rết nhưng bạn bè cô chú gặp lại gọi là thiếu nữ nghe ngại quá”.
Có chút gì đó buồn xa xăm trên gương mặt, đàn bà Sa Rết thanh mảnh ngày nào vẫn đượm nét duyên xưa, nhưng đôi mắt hút hồn ngày như thế nào giờ gần như đã lòa, phải đeo kính râm. Bao gồm lẽ vậy phải trong lời vai trung phong sự, nhớ chuyện xưa bà cứ dợm đứng lên múa như thiếu phụ Sa Rết ngày nào, thỉnh thoảng cao hứng bà lại ngân nga: “... Đường về xóm em, xem qua bóng dáng vẻ sao giống anh bộ đội, đầu đội nón nan, mặt anh tươi sáng như ánh trăng treo đầu non...”.
Ký ức bà như vỡ vụn xoay quắt bao chuyện xa xưa. Ấy là thời chiến tranh, đoàn văn công vừa ca múa giúp người dân, bộ đội giải trí vừa kiêm nhiệm thêm tải thương, tải đạn. Lúc ấy đạn bay, bom nổ bắt buộc chuyện sống chết chỉ vào chớp mắt, ngồi cùng cả nhà mà chẳng biết giờ nào phân ly. Trong tình cảnh ấy nên người cùng người sống nhau hết lòng. Bà kể thời điểm ấy trình diễn, những đêm tối trời, dân quân cùng cả nhà ngồi đốt đuốc xem, khi gồm máy bay địch thì dụi tắt đuốc. Về sau hòa bình, những người xưa cứ gặp bà đòi bằng được bà phải diễn phụ nữ Sa Rết mang lại xem. Bà kể: “Năm 2004, tôi đã có tuổi, vậy nhưng nhiều người vẫn tha thiết kêu tôi diễn lại Chiếc áo cô gái Sa Rết để tưởng nhớ chiến trường xưa, đồng đội kẻ mất người còn. Dịp ấy, tôi đâu còn thanh mảnh như ngày làm sao thấy ngại lắm nhưng vì chưng yêu cầu quá buộc phải nhận lời ra múa. Vậy nhưng mà tới đoạn cô bé Sa Rết gặp lại người xưa nhiều người mủi lòng, ông Nguyễn Minh Nhị (nguyên Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh) coi tới đây nhớ lại thời chiến đấu phải khóc sụt sùi”.
Nhớ lại chuyện xưa bà cười, do nữ Sa Rết quá ấn tượng bắt buộc năm 1970, nhiếp ảnh gia Lâm Tấn Tài khi chọn bà có tác dụng nhân vật chụp ảnh mang lại bộ ảnh Thời chiến 1965 - 1975 cứ quen thuộc miệng gọi là cô bé mà quên hỏi tên thật. Năm 1973, đạo diễn Nguyễn Hồng Sến quay phim tư liệu về Đồng Tháp cũng chọn bà làm trong số những nhân vật quay và cũng cứ gọi là nàng... Rồi sau đó những đạo diễn, nhiếp ảnh gia cũng cứ gọi bà là nàng, họ nói: “Nàng dễ thương quá, chưa bao gồm chồng chắc tui nhào vô”.
Thanh Dũng
