Giải Mã Bí Ẩn Nét Duyên Con Gái Dân Tộc Thái, Nét Đẹp Văn Hóa Của Dân Tộc Thái
Đối với người phụ nữ dân tộc Thái (Thái đen), tẳng cảu không chỉ là búi tóc lên đỉnh đầu, mà nó còn biểu hiện lòng thủy chung son sắt vĩnh viễn không thay đổi trong lối sống, đạo đức hôn nhân người Thái. Trong xã hội hiện đại, người phụ nữ Thái vượt ra khỏi bản làng để khẳng định mình trên nhiều lĩnh vực công việc khác nhau, việc giữ gìn “tẳng cảu” của phụ nữ Thái là điều không hề dễ.
Bạn đang xem: Con gái dân tộc thái
Với những người phụ nữ dân tộc Thái, búi tóc được gọi là tẳng cảu (có nơi gọi là tẳng cẩu) gắn liền với nghi lễ quan trọng nhất của người làm dâu: Lễ tẳng cảu (búi tóc ngược) trong ngày cưới. Sau nghi lễ này, mái tóc được tẳng cảu không chỉ là vẻ đẹp của người phụ nữ Thái mà còn khẳng định sự thủy chung, kính trọng của họ đối với nhà chồng.
Ông Ca Chung, nhà nghiên cứu văn hóa Thái cho biết, khi nói về sự thủy chung của phụ nữ, người Thái có hai câu tục ngữ liên quan đến tẳng cảu như sau: “Nuốt tềm cãng xòn báo nhẵng đảy/ Pẳn cảu tẳng nả đén xòn xào báu pền” (có nghĩa: Râu đầy cằm giả làm trai vẫn được/ Tóc đã búi ngược giả làm gái sao nên); hay “Cỗn trãi pháư mĩ xòng mĩa hặn thảu/ Phủ nhĩnh pháư mĩ pẳn cảu nháư tạu tài” (nghĩa là: Đàn ông ước có hai vợ tận già/ Đàn bà ước có búi tóc ngược mượt đến chết).
Theo quan niệm của người Thái, tẳng cảu là dấu hiệu khẳng định người phụ nữ đã có chồng. Khi đã về làm dâu, mái tóc ấy vĩnh viễn không bao giờ được buông, bởi lời thề trọn một lòng thủy chung son sắt, chỉ khi chồng chết mới được thả búi tóc xuống và búi đằng sau thành bà goá. Đây chính là nét đẹp văn hoá truyền thống và là khuôn phép, lối sống đạo đức để bảo vệ hạnh phúc, hôn nhân gia đình của người Thái.
Chính vì ý nghĩa đó, với nhịp sống hiện đại, trước yêu cầu trong thực tiễn cuộc sống và công việc, tẳng cảu hay không đang là bài toán khó với người phụ nữ Thái. Với công nhân, làm sao để mặc đồ bảo hộ lao động khi làm việc trong các khu công nghiệp; với phụ nữ công sở, làm sao phối đồ hiện đại với tẳng cảu; khi tẳng cảu khó đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông…
Để thích nghi với cuộc sống mới, nhiều phụ nữ Thái đã xin phép tổ tiên, bố mẹ và chồng để thả tóc tạm thời trong quá trình làm việc, sau đó họ tẳng cảu lại, hoặc khi mới về nhà chồng có thể xin phép không tẳng cảu từ đầu. Những người phụ nữ thả tóc không có nghĩa là họ quên đi phong tục ngàn đời, mà đơn giản để thích ứng với cuộc sống hiện đại. Việc sản xuất ra chiếc mũ bảo hiểm có chóp, đã giải được bài toán khó cho những phụ nữ vẫn muốn tẳng cảu khi tham gia giao thông.
Nói về nguyên nhân không tẳng cảu, Bà Lò Thị Luyến, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên khóa XIV (nguyên là Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Điện Biên) cho biết: Do công việc bận rộn, bản thân bà không thể tẳng cảu mặc dù bà cũng lấy chồng người Thái.
Khi lấy nhau, hai vợ chồng xin phép và được bố mẹ cả 2 bên nhất trí không tẳng cảu để thuận tiện cho công việc. Bà hay phải đi công tác nên việc giăng tóc phơi và búi tóc cầu kì mất khá nhiều thời gian. Mặc dù bản thân yêu truyền thống, rất thích tẳng cảu nhưng tôi đành chịu.
Bà Luyến cho biết thêm, ngoài xã hội vẫn có 1 số ít phụ nữ Thái bỏ tẳng cảu xuống (khi hôn nhân không hạnh phúc, chạy theo văn hóa khác, do đặc trưng công việc...) còn những phụ nữ Thái biết lễ nghĩa, thì sau khi lấy chồng muốn bỏ tẳng cảu xuống thì phải làm lễ xin tổ tiên (những người đã khuất), xin phép các cụ bề trên và chồng, khi nhất trí thì mới được bỏ tẳng cảu.
Có thể thấy rằng, cùng với thời gian, việc giữ gìn tẳng cảu của phụ nữ Thái đang có những thay đổi phù hợp với xã hội hiện đại, nhưng không làm mất đi nét đẹp văn hoá này. Ngoài chiếc áo cóm bó sát thân hình làm toát lên vẻ đẹp tinh khôi như đóa hoa ban nơi núi rừng Tây Bắc, mái tóc tẳng cảu luôn thể hiện vẻ đẹp sắt son trong tâm hồn của mỗi người phụ nữ Thái.
Xem thêm: Tìm hiểu về thuốc uống tăng vòng 1 an toàn và hiệu quả nhất cho chị em phụ nữ
Phải chăng núi rừng trùng điệp, bảng lảng mờ sương, hương rừng ngan ngát, suối nước dạt dào, đồi nương ngào ngạt đã làm nên vẻ đẹp huyền thoại của người con gái Thái? Nhưng chừng đó hẳn là chưa đủ. Thành ngữ Thái ở vùng đất nhất Thanh, nhì Lò, tam Than, tứ Tấc hàng trăm năm rồi vẫn còn lưu truyền cách nuôi dạy rèn luyện thân thể người con gái theo tiêu chí “mình thon vú dựng, thắt đáy lưng con tò vò, dáng cao dong dỏng”.Bí quyết giữ dáng, dưỡng daNgay từ khi còn rất nhỏ, các em gái Thái đã được quấn thắt lưng bằng khăn giải xanh để giữ dáng. Đó là loại khăn quấn ngang eo dệt bằng tơ tằm mềm mại bền chắc thắt đáy lưng trần. Khi lớn lên qua tuổi thiếu nữ, các cô gái Thái chuyển sang thắt bằng dải khăn tím quanh hông. Trang phục phụ nữ Thái cũng tạo ra nhiều lợi thế tôn vẻ đẹp, dáng người và giữ da, giữ dáng rất bắt mắt. Từ dải khăn giữ dáng quanh eo lưng trở xuống là tấm váy màu chàm, màu đen không xòa, không xòe mà bó gọn vòng ba tạo ra vẻ quyến rũ uyển chuyển của đôi chân khêu gợi một cách kín đáo, tế nhị. |
| Nét duyên dáng của các cô gái Thái trong trang phục truyền thống. Ảnh Thanh Hà |
Đặc biệt chiếc áo cỏm thường là màu trắng, hoặc xanh lơ tơ trời, hay vàng mơ nắng sớm và tim tím hoa ban. Với áo cỏm không thể không kể đến cổ đeo vòng cườm và hàng khuy bạc hình cánh bướm. Có người thì cho đó là hình con nhện. Đây vừa là nét đẹp lạ lùng của trang phục nữ Thái nhưng nó cũng hàm chứa một thông điệp bảo vệ vùng cấm, vùng kín nhạy cảm và thiêng liêng của người con gái. Có những vùng con gái Thái có chồng thường búi tóc ngược đằng sau để tự khẳng định về một thân thể đã có chủ, bất khả xâm phạm nếu có ai đó có ý định lả lơi ong bướm.Việc chiếc áo cỏm chiết hai bên nách, bó sát cánh tay, ôm khít vòng ngực đã làm cho các phần nổi trội của thân mình mịn màng tròn trịa quyến rũ tới mê hồn.Cùng với dải khăn xanh thắt đáy lưng ong, lưng tò vò của các cô gái khi đến tuổi dậy thì còn được trang điểm thêm bộ xà tích gồm mấy sợi dây bằng bạc. Tuổi ấy các cô cũng biết đội khăn piêu khi ra khỏi nhà. Khăn piêu không buộc, không quấn mà chỉ vắt lên để làm nổi khuôn mặt, vùng cổ ngần trắng nõn nường trời phú. Phụ nữ Thái thường nuôi tóc dày, dài, đen mượt. Do được chăm sóc bằng sản phẩm núi rừng và giữ tóc tốt nên tóc họ thường có mùi hương thơm của da thịt, của hương núi, hương đồng. Một số vùng hàng năm còn có lễ hội gội đầu của hàng ngàn cô gái Thái nơi bến sông, bãi suối.
 |
| Tắm suối - nét đẹp của người Thái vùng sơn cước. |
Một trong những bí quyết dưỡng tóc, dưỡng da của phụ nữ Thái là tắm khỏa thân, còn gọi là tắm tiên ở trên các dòng suối trong mát tinh khiết hoang sơ huyền bí. Đây đích thực là bồn nước, bể nước trời cho, nước chảy luân hồi mát xa da tóc, thẩm vào cơ thể những vi lượng thần diệu mà con người không thể tạo ra và thay thế được. Ngâm mình ngập trong nước mát và xoa da không ngớt, lí liệu pháp bằng dòng chảy tự nhiên đã hội tụ nên vẻ đẹp thịt da người phụ nữ Thái.Sự đảm đang, khéo léo của người con gái TháiSự phân công lao động mang nặng yếu tố giới tính từ ngàn xưa cũng đã góp phần hình thành vẻ đẹp truyền đời ở người phụ nữ Thái. Với người Thái, nam giới đảm nhiệm việc săn bắn nặng nhọc thì phụ nữ chỉ chuyên lo việc hái lượm nhẹ nhàng phù hợp hơn. Trong sản xuất nam giới khai hoang vỡ đất, cày bừa còn phụ nữ chỉ là người gieo hạt, cấy lúa, trồng bông, gặt hái. Với việc sông nước, nam giới lo đắp đập mương, phải làm xe nước, cọn nước, lặn ngụp, phụ nữ chỉ lo việc xúc cá, bắt ốc, hái rêu đá dưới nước mang về làm bữa. Trời phú cho phụ nữ Thái biệt tài ươm tơ, xe sợi, dệt vải, may vá, thêu thùa. Phần lớn họ có bàn tay vàng làm nên những tấm thổ cẩm mà hoa văn đường nét màu sắc đạt đến sự tuyệt tác.Ở trong gia đình người phụ nữ Thái không bao giờ giết mổ gia súc, đâm chém sát sinh con vật rừng cũng như vật nuôi. Đó là việc của đàn ông. Họ thường đảm nhiệm việc vò lúa, giã gạo, đồ cơm, đồ rau, đồ cá, nướng thịt. Với tài năng giã gạo họ đã là chủ nhân của những bản hòa tấu đâm đuống độc đáo chất dân giã của núi rừng. Với nghệ thuật múa, phụ nữ thái sinh ra là để múa. Họ là chủ nhân đích thực của các điệu múa xòe đơn, xòe khép, đại xòe có sức lôi cuốn cộng đồng. Các trò chơi ném còn, đánh yến, chọi quả lẹ cũng là những môn thể thao dân tộc làm đẹp thêm dáng vẻ phụ nữ Thái.
 |
| Điệu múa uyển chuyển tôn lên vẻ đẹp của các cô gái Thái.Ảnh: Minh Đức |
